Vrijheid

Op velerlei manieren herdenken we het einde van de Tweede Wereldoorlog. De vreugde van de bevrijding op 5 mei, na het zetten van de handtekeningen in Wageningen en waarschijnlijk belangrijker, het herdenken van de slachtoffers op 4 mei, die in de oorlog gedood werden. Op 4 mei herdenken wij die slachtoffers op velerlei plaatsen in Nederland: in Leeuwarden vindt jaarlijks de herdenking plaats in de Prinsentuin. Een dag later vieren we feest vanwege vrijheid. Vrijheid: “Pas als het er niet is, weet je hoe belangrijk het is. Alles van waarde is kwetsbaar” Voor ons allen is er veel waardevols. Dat geldt in de eerste plaats voor de geliefden in onze directe omgeving. Gezondheid, geluk en vrijheid zijn belangrijke waarden. Wat vrijheid is, blijkt als je onvrijheid ervaart. Als je angst voelt….Angst om het geliefde, het dierbare en kwetsbare te verliezen. Angst als je niet durft voor dat kostbaarste op te komen. Bij vrijheid hoort het respect dat je hebt voor andersdenkenden, want er is alleen vrijheid als we allen de kans krijgen ons daarin te ontplooien. Haat is verderfelijk. Het is zo gemakkelijk om hetgeen met pijn en moeite opgebouwd is te vernielen. Elke dodelijke kogel die de terrorist afvuurt, vermoordt het geluk van vele nabestaanden. Onder diezelfde nabestaanden verliezen mensen om velerlei redenen hun vertrouwen in de samenleving. Zij verdienen ondersteuning! Wij schieten vaak tekort!  In een opwelling reageren we, veelal, wraakzuchtig als ons iets is aangedaan. Voordat een rechter het vonnis uitspreekt, slaapt deze er nog een nachtje over. In ons rechtssysteem houden we rekening met verzachtende omstandigheden. Dat was voor de twintigste eeuw anders. Je zou kunnen zeggen dat onze samenleving heeft geleerd menselijk te zijn. Voor veel burgers te menselijk, maar gelukkig kunnen we ook daarover van gedachten wisselen. In ons museum geven we een beeld bij de ruwe terechtwijzingen uit het verleden, hoe mensen hun tijd in een kille cel moesten doorbrengen. Ook is er een cel die de bevrijdingsactie van 8 december 1944 herdenkt: hoe het Friese verzet met een gewiekste overval 51 gevangenen uit de cellen haalt en tot het einde van de oorlog uit de handen van de nazi’s weet te houden. Toen waren zij pas echt vrij! Het museum is een symbool van onvrijheid; maar…hier heb je uitzicht op wat vrijheid is.

Stichting Friesland 1940-1945

Grondwet

Uit de Nederlandse grondwet:

Artikel 15: Vrijheidsontneming

  1. Buiten de gevallen bij of krachtens de wet bepaald mag niemand zijn vrijheid worden ontnomen.
  2. Hij aan wie anders dan op rechterlijk bevel zijn vrijheid is ontnomen, kan aan de rechter zijn invrijheidstelling verzoeken. Hij wordt in dat geval door de rechter gehoord binnen een bij de wet te bepalen termijn. De rechter gelast de onmiddellijke invrijheidstelling, indien hij de vrijheidsontneming onrechtmatig oordeelt.
  3. De berechting van hem aan wie met het oog daarop zijn vrijheid is ontnomen, vindt binnen een redelijke termijn plaats.
  4. Hij aan wie rechtmatig zijn vrijheid is ontnomen, kan worden beperkt in de uitoefening van grondrechten voor zover deze zich niet met de vrijheidsontneming verdraagt. Bron: de Overheid

Wat is vrijheid

De essentie van vrijheid is dat je niet gehinderd wordt om te zeggen en te doen wat je wilt. Vrijheid wordt ingeperkt door het recht en door de omgangsvormen: de zeden, het fatsoen. Het recht staat vast; als er een geschil is, moet de rechter erover beslissen. Amnesty schrijft daar het volgende over in het stuk: Vrijheid en mensenrechten.

Recente geschiedenis

De laatste gevangene verlaat in juli 2007 het huis van bewaring in Leeuwarden.  In 2008 wordt het gehele complex dat dan al de naam Blokhuispoort draagt opengesteld voor het publiek. Het doet geen dienst meer als gevangenis; Justitie heeft de huur opgezegd bij de Rijksgebouwendienst. Het gebouw De Blokhuispoort is nu vrij toegankelijk en is in navolgende jaren een cultureel bedrijvencentrum geworden, waar mensen in vrijheid kunnen rondlopen.

 

Einde aan de middeleeuwse Friese vrijheid

“In het jaar 1498 stierf de Friese vrijheid,” zo wordt wel beweerd. Inderdaad werd het grondgebied van Friesland vanaf dat moment door een buitenlandse macht geregeerd. Met de komst van Albrecht van Saksen in 1498 naar de Friese landen eindigden de laat-middeleeuwse twisten tussen de Schieringers en de Vetkopers: de edelen die het voor het zeggen hadden. Een belangrijk hulpmiddel om opstandige Friezen te onderwerpen, waren een tweetal blokhuizen in Leeuwarden en in Harlingen. Het waren moeilijk binnen te dringen bouwwerken, waar gespuis kon worden opgesloten, iets wat tot dan toe in kerkers van stinzen plaatsvond. Bij het blokhuis van Leeuwarden vestigde de hertog het garnizoen en het bestuur. In 1515 kreeg Karel V de macht in Friesland. Hij maakte daarbij gebruik van de reeds bestaande blokhuizen en liet tevens enkele nieuwe bouwen onder meer in Stavoren.  Het verslag ??

 

Afschrikwekkende straffen

Twee dames zaten in 1769 vast in het blokhuis van Leeuwarden Alles had het criminele duo er voor over om weer vrij te kunnen rondlopen. De 22-jarige Maryke Meyers uit de Friese hoofdstad had zich schuldig gemaakt aan dieverij. Ze deelde een cel met Antje Gerryts uit Midlum, die ook had gestolen. Maryke zuchtte al meer dan tien maanden in het „Vrouwen Quartier" van het Blokhuis, toen ze met haar celvriendin begon te konkelen over een ontsnapping. 

Ze staken de boel in de brand. De pyromanen werden „in den name ende van wegen de Heerlykheid der Lanschappe van Friesland" veroordeeld tot een eeuwige verbanning uit de provincie. Maar eerst moesten ze op het schavot, met de strop om de hals, „strengelyk met vier roeden" gegeseld worden. Daarna brandmerkte de beul de gedetineerden. En alsof dit niet genoeg was, werden ze ook nog eens tien jaar vastgezet in 's Landschaps Tucht- en Werkhuis. Want, zo stelden de rechters van het Hof, spelen met vuur kon niet afschrikwekkend genoeg bestraft worden. 

 

Ontvluchten

Een halve eeuw geleden had er in Friesland eene stoute ontvluchting plaats van eenige der zwaarst veroordeelde gevangenen, die in het tuchthuis te Leeuwarden zaten opgesloten. Allen waren ze veroordeeld tot plusminus twintig jaren gevangenisstraf, enkelen wegens moord. Zooals men weet, staat in de hoofdstad van Friesland de groote gevangenis, waarin uit het geheele land de mannelijke gevangenen, die tot eene tuchthuisstraf van meer dan vijf jaar veroordeeld zijn, hunne straf moeten uitzitten. Ontvluchtingsgeschiedenis


Poëzie

Vanzelfsprekend zijn er in de loop der jaren pennenvruchten in de gevangenis ontstaan.
Hieronder voorbeelden uit: "Eagle" Gedetineerden Poëzie

 

Vrijheid; 

Mijn naam is Theunes S.. 

Ik zit elke avond te huilen, 

omdat ik nu al negen weken zit. 

Maar donderdag is er eindelijk weer vrijheid. 

Dan kunnen ze allemaal verrekken, 

en hoef ik niet meer te trekken.

 

Innerlijk licht; 

Innerlijk licht is de sleutel tot werkelijke vrijheid

Stil is de sleutel tot mijn celdeur

Tijd is de sleutel tot vrijlating.

Tijd is aan mijn kant, 

want ik ben innerlijk licht en uiterlijk lenig. 

 

 DE TIJD STAAT HIER STIL

ALLEN HEBBEN HIER PIJN GEVOELD

VELEN HEBBEN HIER ANGST GEVOELD

VELEN HEBBEN HIER SCHULD GEVOELD

VELEN HEBBEN HIER VERDRIET GEVOELD

VELEN HEBBEN HIER MARTELINGEN DOORSTAAN

VELEN HEBBEN ZICH HIER HET LEVEN BENOMEN

VELEN ZIJN HIER IN EENZAAMHEID GESTORVEN

VELEN ZIJN HIER DOOR ZIEKTE GESTORVEN

VELEN ZIJN OP GOED SPOOR GEKOMEN

VELEN ZIJN NOOIT TERUGGEKEERD

 

EEN MOMENT VAN VERDWAZING - HEBZUCHT - JALOEZIE

HET KAN U OOK OVERKOMEN

 

 Vrijheid;

Uitsluiting van de maatschappij ...het lichaam vergrendeld, de geest nog vrij.

Afgezonderd van het ware leven hopend dat fouten worden vergeven.

De dagen slijtend achter dichte deur, de leefwereld grijs, verstoken van kleur.

Tranen tuchtend in eenzaamheid, het hart verkrampt in haat en nijd.

Beseffend wat men heeft gedaan, machteloos vredig voort te bestaan.

Het leven glijdt aan je voorbij ...het lijf opgesloten, de geest nooit meer vrij.

De dichtende gedetineerde Bertram B.


Vrijheid in een gevangenis

We staan er niet altijd bij stil maar een verblijf in een gevangenis betekent naast verlies van vrijheid ook voortdurend kennis maken met mensen en weer afscheid nemen. De vrijheid dat er een deur opengaat maar bijna tegelijkertijd gaat er weer een deur achter je dicht. Je kunt alleen vrij zijn in je hoofd maar dat is voor veel gevangenen niet weggelegd. De rechter legt hem of haar een vrijheidsstraf op die moet worden ondergaan. Ook wordt wel een elektronische enkelband aangebracht die de vrijheid kan beperken.  Duizenden mensen hebben hun vrijheid moeten opgeven en een tijd van hun leven in de gevangenis moeten doorbrengen. Wij hebben nu de vrijheid om deze verhalen te mogen schrijven en om die verhalen levend te houden. Velen zijn hier gestorven en kunnen het niet meer navertellen. De muren kunnen niet praten daarom doen wij het.